Әфган – кыюлык һәм каһарманлык мәктәбе

Әфганстан территориясеннән соңгы совет солдаты чыгу хөрмәтенә Россиядә 15 февраль көнне Интернационалист сугышчыларны искә алу көне үткәрелә. Әфган сугышына ТАССРның Лаеш районы хәрби комиссариаты тарафыннан 133 кеше чакырылган, аларның 19ы орден һәм медальләр белән бүләкләнгән.

Әфган сугышы аша үткән интернационалист сугышчылар арасында Лаешта яшәүче Сергей Косырев та бар. Ул десант гаскәрләре белән үсмер чакта ул, "В зоне особого внимания" фильмын караганнан соң "авырый" башлый. Фильмда десантчы-разведчиклар өйрәнүләр вакытында биремнәрне максималь төстә сугышчанга якын булган шартларда үтиләр. "Десантчы булам", - дип карар бирә егет.

1982 елда мәктәп тәмамлагач, яшь кеше Рязань югары һава-десант команда училищесына документларын тапшыра һәм кирәкле балларны җыя, әмма әңгәмәгә аның фамилиядәшен чакыралар. Сергей төшенке күңел һәм киләсе елда укырга кереп десантчы булу теләге белән өйгә кайта.

Әмма көтмәгәндә аны телеграмма белән Рязаньга чакыралар. Ай ярымлык яшь сугышчы курсларын үткәннән соң 20-25% абитуриент төшеп кала. Көнгә өч мәртәбә хәлдән тайдыручы 10 километрлы кросс, һава-десант әзерлеге теориясе, парашютлар җыю һәм дүрт тапкыр парашют белән сикерү аның дөрес юлны сайлавына ышанычын ныгыта гына. Һәм менә гамәлгә аша: 1982 елның 8 сентябрендә курсант Сергей Косырев хәрби ант кабул итә.

Десант училищесын тәмамлаганнан соң тугыз ай үткәч, 1987 елның августында ул Әфганстан Демократик Республикасына (ДРА) җибәрелә. 76 нчы Псков һава-десант дивизиясеннән килгән яшь лейтенант шунда ук беренче тау заставасының кырыс сугышчан шартларына күмелә. Диңгез сызыгыннан 2400 метр биеклектә Тарга тавыннан торып безнең хәрбиләр Хур-Кабуль тарлавыгын дошманнар һөҗүменнән саклыйлар.

27 нче застава 200 метрга тагын да югарырак урнашкан. Аннан 350 нче полкның гранатомет ротасы артиллерия корректировщигы ике артзаставага снарядлар җибәрүне эшкәртү өчен координаталар тапшыра. Монда, хәрби-кыр шартларында, десант училищесында алган белемнәр һәм физик әзерлек ничек кенә кирәк була.

Сугышчылар Кабул-Бәһрам юлы буенда Чири кар тигезлеген саклыйлар: Әфганстан башкаласына төбәп реактив снарядлар җибәрүне билгелиләр һәм мәгълүмат тапшыралар. Азык-төлек, снарядлар һәм башка кирәк-яракны заставага бары тик вертолетларда гына китерәләр. Суны махсус савытларда МИ-8 китерә, ә заставаны очып тикшерүне МИ-24 башкара.

1988 елның маенда Әфганстаннан совет контингентын чыгара башлау турында хәбәр җиңеллек һәм күңел күтәренкелеге белән кабул ителә. Гаскәрләрне чыгару тугыз ай дәвам итә һәм 1989 елның 15 февралендә тәмамлана.

Өлкән лейтенант Косырев 1989 елның 23 гыйнварында Кабул-Ферганә рейсы белән ИЛ-76 бортында СССР чиген үтә. Ватанга кайткач, офицер хезмәтен ДРАдан әйләнеп кайткан 103 нче Витебск дивизиясенең һава-десант хезмәте ротасында дәвам итә.

Хезмәт озакка сузылмый: 90 нчы елларда кораллы көчләр сафларындагы кыскартулар безнең якташыбызны да әйләнеп үтми. Кыен була. Хезмәттән соң шактый озак вакыт аның өчен компромисслар булмый. Әмма тормыш дәвам итә, өстенлекләр үзгәрә. Өйгә кайткач, 1994 елда Сергей үзенең булачак тормыш иптәшен - Ольга Кукаринаны очрата.

Кызыл Йолдыз ордены кавалеры 1995 елда үсеп килүче буынга патриотик тәрбия бирү максатыннан Әфганстан сугышы һәм башка локаль конфликтлар инвалидларының Татарстан республика иҗтимагый оешмасының Лаеш бүлеген оештыра. Хатыны белән оныгы Романны иң яхшы десантчылар традициясендә тәрбиялиләр. "Тормышыгызның шулай килеп чыгуына үкенмисезме?" дигән сорауга Сергей Косырев ачыктан-ачык җавап бирә:

-Хәзер аңлыйм, нәрсәнедер үзгәртергә мөмкин булыр иде, әмма Әфганстандагы хезмәттән соң гына. Курсантлар дуслыгы һәм сугышчан әфган бердәмлеге гасырлар буена үзгәрешсез кала!

Чит җирдә унъеллык сугыш күп гаиләләргә авыр кичерешләр, югалту һәм хәсрәт алып килә. Безнең районда туганнары янына җиде солдат әйләнеп кайтмый. Аларның өчесе һәлак булганнан соң Кызыл Йолдыз ордены белән бүләкләнгән.

Россиядә ел саен Ватан чикләреннән тыш интернациональ бурычын үтәгән сугышчы-әфганчылар истәлеген хөрмәт итәргә чакыручы дата билгеләп үтелә. Безнең каһарман сугышчылар батырлыгын хөрмәт итү буыннан-буынга тапшырылачак.