Шамил Кушмин: агроном вазифасында ярты гасырдан артык

Шамил Кушминның эш көне кайвакыт 18 сәгать дәвам итә. Шуңа да карамастан, ул үз эшен ярата һәм бүтән язмышны теләмәс иде.

Шамил Кушмин 1948 елда Татар Янтыгы авылында туган. Урта белем алгач, авыл хуҗалыгы институтына икътисад факультетына укырга керә. Ә Хәерби колхозына практикага килгәч: «Бездә экономист бар. Ә менә агроном юк. Агроном булып эшләгез» диләр аңа. Ул эшләп карый һәм игенчелек өлкәсендә 55 елга кадәр сузылган озак елларга белгеч булып кала.

Шамил Әхмәтҗан улының хезмәт юлында 13 җитәкче алмашынган. Совхозлар, колхозлар юкка чыккан, фермер хуҗалыклары барлыкка килгән. Ә агроном агроном булып калган. Эш гади түгел, күп көч һәм вакыт таләп итә торган, ләкин бик мактаулы һәм кирәкле эш. Сәламәтлеге начар булу сәбәпле, Кушмин эшне яшь белгечкә тапшырырга бик шат булыр иде, тик аны каян аласың. Яшьләр бу вазифада озак тоткарланмый. Иртә торырга, соң ятарга, ярты көнеңне басуда үткәрергә — киемнәр язып алырга, механизаторларның эшен контрольдә тотарга, чәчүлекләрне, культураларны үстерүне, уңышны җыеп алуны һәм саклауны күзәтергә кирәк. Җаваплылык җитәрлек.

Ә Шамил Әхмәтҗан улына эш ошый. Буш кырда үсентеләр — беренчесе, икенчесе, өченчесе пәйда булганын һәм менә инде бөтен бер арыш яки бодай басуын күрү, аның күңеленә канәгатьлек һәм шатлык хисе кертә, чөнки бу игенче өчен иң яхшы бүләк. Шамил Әхмәтҗан улына авыл тормышының үзгәрүен күзәтү бераз күңелсез. Ул авыллардагы элеккеге җанлылыкны яхшы хәтерли, хәзер алай түгел. Элек гаражларда, фермаларда эшчеләр күп — тормыш кайный, күңелле, кызыклы. Ул вакытта яшь чак та бит, шуңа күрә тойгылар да башка булгандыр шул. Аның каравы хәзер фән тиз темплар белән үсә — заманча, компьютерлаштырылган техника барлыкка килде. Шулай ук ашламалар яңа, шуның аркасында уңыш та артты, югалтулар да кимеде. Кыскасы, тормыш бер урында тормый.

Дәүләт хәзер күбрәк авыл хуҗалыгына игътибар итәргә тырыша — дотацияләр, грантлар формалаша. Соңгы елларда күп кеше авылда яшәүне шәһәргә караганда яхшырак күрә: саф һава, табигый продуктлар, ел әйләнәсе эш бар — тагын нәрсә кирәк?..

50 елдан артык элек Хәерби авылында Кушмин яшь кенә пионервожатый Роза белән танышкан. Ул аның яраткан хатыны була. Әлегә кадәр ЗАГСта резина итекләр киеп йөрүләрен искә төшерәләр. Авырлык — мәхәббәткә киртә түгел! Алар ярты гасыр бергә яшәгәннәр, ике бала тәрбияләгәннәр, бүген оныкларының уңышларына сөенәләр.

Роза Хәйбулла кызы 40 елдан артык җирле мәктәптә эшләгән, ул — татар теле укытучысы, һәркемнең хөрмәтле педагогы. Быел җәй Кушминнар гаиләсен Мирный бистәсендә узган Сабантуйга чакырдылар, анда Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов алтын туйларын билгеләп үткән Татарстан гаиләләрен хөрмәтләде. Татарстан Республикасының Беренче Президенты Минтимер Шәймиев шулай ук якташларыбызны шәхсән үзе сәламләде. Бу аларның хезмәттә дә, гаилә тормышында да казанышларын тану иде.

Яше буенча Шамил Әхмәтҗан улы Кушмин инде күптән лаеклы ялда, хатыны һәм оныклары янында тыныч, уңайлы тормыш белән ләззәтләнә алыр иде. Ләкин эш җибәрми. Җирнең татлы исен иснәргә, арышның серкәләнүен күрергә, өлгергән башакларга кулың белән кагылырга һәм үзеңне чын-чынлап ирекле һәм бәхетле итеп тоярга бары тик кырда гына мөмкин бит. Бу аның чын тормышы!